Wanneer heb je overgewicht en hoe kom je ervan af?

Doordat we met z’n allen minder zijn gaan bewegen en ongezonder zijn gaan eten, kampen steeds meer mensen met overgewicht. Omdat overgewicht allerlei gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, zoals hart- en vaatziekten en diabetes, is het verstandig dit zo snel mogelijk terug te brengen tot een gezond gewicht. Hoe doe je dat? En wanneer heb je overgewicht?

Wanneer heb je overgewicht?

First things first: wanneer is er eigenlijk sprake van overgewicht? Simpel gezegd heb je overgewicht als je te veel vetweefsel hebt in verhouding tot je lichaam. Of dit zo is, kun je grofweg uitrekenen met behulp van de body mass index (BMI). Om echt nauwkeurig vast te kunnen stellen of er sprake is van overgewicht, dient ook de buikomvang te worden opgemeten. Ook factoren als je leeftijd, geslacht en lichaamsbouw spelen mee in de berekening, maar je BMI is alvast een aardige indicator.

BMI berekenen

Je berekent je BMI door je gewicht in kilo’s te delen door je lengte in meters in het kwadraat. Dus voor iemand die 60 kilo weegt en een lengte heeft van 1,76 meter bereken je het BMI als volgt: 60 kg / (1,76 X 1,76) = 21,5. Wanneer je BMI tussen de 18,5 en de 25 ligt, is er doorgaans sprake van een gezond gewicht. Bij een BMI van 25 tot 30 is er vaak sprake van overgewicht en alles daarboven noemen we ernstig tot zeer ernstig overgewicht. Overigens is de BMI slechts één van de indicatoren voor overgewicht. 

Oorzaken van overgewicht

Volgens cijfers van het nationaal kompas (volksgezondheid) kampt bijna de helft van alle Nederlanders van 19 jaar en ouder met overgewicht of obesitas. Het probleem komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Meestal is er niet één duidelijke oorzaak voor overgewicht. Het is meestal een combinatie van te weinig bewegen, te veel eten en ongezond eten (voedsel dat rijk is aan vet en suiker). Maar ook erfelijkheidsfactoren zijn van invloed. Daarnaast kunnen medicijngebruik, stoppen met roken en een chronische aandoening ook aan de bron van gewichtstoename liggen. 

Gezondheidsrisico’s van overgewicht

Overgewicht is helaas meer dan een kwestie van afwijken van bepaald schoonheidsideaal. Het heeft invloed op de algehele gezondheid en levensduur van mensen. Zo kan overgewicht leiden tot diabetes (type 2), bepaalde vormen van kanker, galstenen, spataderen, aderverkalking, hoge bloeddruk, hersenbloeding, hartinfarct, trombose, artrose en aandoeningen aan spieren en gewrichten. Maar ook slaapproblemen, slaapapneu, menstruatiestoornissen, onvruchtbaarheid, slaapproblemen, jicht en ademhalingsproblemen kunnen het gevolg zijn van (ernstig) overgewicht. Het is dus zaak overgewicht zo snel mogelijk om te buigen in gezond gewicht. En nog beter is het overgewicht überhaupt te voorkomen. 

Overgewicht en voeding

Dit doe je allereerst door op je voeding te letten. Eet bij voorkeur op vaste tijden drie gezonde, niet te grote maaltijden per dag, die weinig suikers en verzadigde vetten bevatten. Verruil de eventuele suikerrijke vruchtensappen en frisdranken voor water en thee. Kamp je tussendoor met een knorrende maag? Kies dan voor een gezond tussendoortje, met zo min mogelijk suiker en vet. Laat ook de alcoholische versnaperingen zo veel mogelijk staan, want die zijn killing voor wie zijn taille wil behouden. Vind je het lastig je te beheersen en eindig je toch elke avond weer achter een kaasplankje en een glas chardonnay, of een zak chips? Doe dan verstandiger boodschappen en haal niets meer in huis waarvan je later spijt zult krijgen.

Overgewicht en beweging

Naast een gezonder eetpatroon is ook voldoende bewegen cruciaal om een gezond gewicht te verkrijgen/behouden. Volwassenen zouden volgens de meeste richtlijnen ten minste vijf dagen in de week een half uur moeten bewegen met een matige inspanning. Let wel, dit is een minimum; meer bewegen is natuurlijk altijd beter. Laat je auto/scooter dus zo veel mogelijk staan, pak de trap in plaats van de lift en maak geregeld een ommetje wanneer je verder veel tijd zittend doorbrengt. Ook sporten kan natuurlijk helpen je gewicht op een gezond peil te krijgen/houden. Bijkomend voordeel van geregeld sporten: het motiveert je om ook in je eetpatroon gezondere keuzes te maken.