Kun je verkouden worden door kou?

Een koutje vatten, wat is dat eigenlijk? Kun je eigenlijk wel verkouden worden door kou? En waarom worden mensen juist in de herfst en winter vaker verkouden?

Een verkoudheid is een virusinfectie van de bovenste luchtwegen. Het rhinovirus dat voor verkoudheid zorgt zit in druppeltjes snot, slijm en speeksel. Door praten, lachen, hoesten of niezen worden de virussen verspreid. Ook worden virussen overgedragen via handen en voorwerpen, zoals een deurknop. Als iemand bijvoorbeeld na het vastpakken van een besmette deurknop zijn mond, neus of ogen aanraakt, kan hij besmet worden. Goede hygiëne kan verspreiding en besmetting beperken. Maar waarom worden we dan juist in het najaar en de winter, wanneer het kouder is, vaker verkouden?

Verkoudheid komt vaker voor in de herfst en winter 

Dit komt onder andere doordat we in de winter veel meer binnen zitten met elkaar en veel minder ventileren. Net als het coronavirus, kan ook het verkoudheidsvirus kan zich beter verspreiden in ruimtes waar slecht wordt geventileerd, bijvoorbeeld in een trein of bus, een school of kinderdagverblijf. Omdat we bij slechter weer, dus in de herfst en winter, meer binnen zitten met de ramen dicht en de verwarming aan, is de kans dat virussen worden overgedragen veel groter.

Koude neus bevattelijker

Maar ook de lagere temperatuur zelf heeft invloed op de verspreiding van verkoudheid. Dat komt niet alleen doordat het virus beter gedijt bij kou, maar ook omdat ons immuunsysteem bij lagere temperaturen minder goed raad weet met het verkoudheidsvirus. Onderzoekers van Yale University trokken die conclusie nadat ze cellen uit de luchtwegen van muizen bestudeerden. Sommige cellen werden bewaard bij een temperatuur van 37 graden Celsius (lichaamstemperatuur) en andere bij een temperatuur van 33 graden Celsius. Vervolgens lieten de onderzoekers het verkoudheidsvirus op de cellen los. Ze ontdekten dat de immuunreactie op het rhinovirus zwakker is wanneer de temperatuur lager is dan de lichaamstemperatuur. Met andere woorden: hoe kouder je neus, hoe bevattelijker voor verkoudheid. 

Je weerstand tegen verkoudheid verhogen

Je kunt zelf gelukkig toch wel wat invloed uitoefenen op je bevattelijkheid voor verkoudheid. De twee effectiefste manieren om dit te doen zijn goede persoonlijke hygiëne (handen wassen, papieren zakdoekjes gebruiken en in de elleboog niezen) en een gezonde leefstijl (niet roken, voldoende slapen, geen stress). 

Ook met gezonde voeding kun je je weerstand uiteraard verhogen. Vooral het eten van flavoïden heeft een gunstig effect heeft op het immuunsysteem. Flavonoïden zijn in hoge dosering aanwezig in bessen, citrusvruchten, groene bladgroenten en donkere chocolade. Ook voedingsvezels in korte-keten vetzuren (SCFA) blijken bevorderlijk voor de bestrijding van virale infecties. Tot slot bleek uit recent onderzoek dat een laag carbisch en hoog vetgehalte ook een boost voor het immuunsysteem teweegbracht.

Verkouden door kou: feit of fabel?

Dus kun je verkouden worden door kou? Nee. Maar je wordt wel eerder verkouden wannéér het koud is.