Sporten is goed voor je geheugen, blijkt uit nieuw onderzoek

Dat sporten goed is voor je lichaam, dat weet iedereen wel. Maar wist je dat sporten ook hartstikke goed is voor je hersenen? Dat blijkt uit een nieuw neurowetenschappelijk onderzoek van de University of Genève. 

Het onderzoek toont aan dat een intensieve fysieke fietstrainingssessie van slechts vijftien minuten het geheugen al verbetert. Dit gebeurt door zogenaamde endocanabinoïden, moleculen waarvan bekend is dat ze de synaptische plasticiteit verhogen. Het lichaam produceert endocannabinoïden tijdens de fysieke inspanning. 

Sporten is goed voor je geheugen

Kinga Igloi, docent in het laboratorium van professor Sophie Schwartz, van de afdeling Basis-Neurowetenschappen van de UNIGE-faculteit Geneeskunde: "Ze circuleren in het bloed en steken gemakkelijk de bloed-hersenbarrière over. Ze binden zich vervolgens aan de cellulaire receptoren en veroorzaken een gevoel van euforie. Deze zelfde moleculen binden aan receptoren in de hippocampus, de belangrijkste hersenstructuur voor de verwerking van het geheugen." 

Geheugentest

Maar wat is nou eigenlijk het verband tussen sport en geheugen? Dit wilden de neurowetenschappers graag begrijpen. Om het effect van sport op het motorisch leren te testen, vroegen de wetenschappers een groep van 15 jonge en gezonde mannen, geen sporters, om een geheugentest te doen onder drie condities van lichaamsbeweging: na 30 minuten matig fietsen, na 15 minuten intensief fietsen, of na een periode van rust. 

De oefening was als volgt: een scherm toonde vier punten die naast elkaar waren geplaatst. Telkens als een van de punten kortstondig veranderde in een ster, moest de deelnemer zo snel mogelijk op de bijbehorende knop drukken.

De verandering van stip naar ster verliep volgens een vooraf bepaald, zich herhalend patroon. Zo kon worden onderzocht hoe de bijbehorende bewegingen werden aangeleerd. Je kunt het vergelijken met wat we doen als we zo snel mogelijk leren typen op een toetsenbord. Wat bleek? Na een intensieve sportsessie waren de prestaties veel beter.

Functionele MRI

De wetenschappers zagen ook veranderingen in de activering van hersenstructuren met een functionele MRI. Ze voerden ook bloedtesten uit, om het endocannabinoïden-gehalte te meten. De verschillende analyses kwamen overeen: hoe sneller individuen zijn, hoe meer ze hun hippocampus (het hersengebied van het geheugen) en de staartkern (een hersenstructuur die betrokken is bij motorische processen) activeren. 

Bovendien volgen hun endocannabinoïdenniveaus dezelfde curve: hoe hoger het niveau na een intense fysieke inspanning, hoe meer de hersenen worden geactiveerd en hoe beter de prestaties van de hersenen. 

Blanca Marin Bosch, onderzoeker in hetzelfde laboratorium: "Deze moleculen zijn betrokken bij synaptische plasticiteit, dat wil zeggen hoe neuronen met elkaar verbonden zijn. Ze kunnen het mechanisme voor optimale consolidatie van het geheugen dus versterken."

Verschillende intensiteiten: andere effecten

Een eerdere studie toonde het positieve effect van sport op een ander type geheugen, het associatieve geheugen, al aan. Toen werd geconcludeerd dat een sessie van matige intensiteit, dus niet van hoge intensiteit, betere resultaten opleverde. Dit suggereert dat niet alle vormen van geheugen gebruik maken van dezelfde hersenmechanismen en dat niet alle sportintensiteiten dezelfde effecten hebben. Wel is het zo dat lichaamsbeweging in alle gevallen het geheugen meer verbetert dan inactiviteit. 

Onderzoeker Kinga Igloi: "Deze studies maken het mogelijk om nieuwe strategieën te bedenken om het geheugen te verbeteren of te behouden. Kan het bijvoorbeeld nuttig zijn om aan het einde van een schoolochtend een sportmoment te plannen om het leren op school te versterken? 

Alzheimer

De neurowetenschappers zetten hun werk momenteel voort door het bestuderen van geheugenstoornissen, en in het bijzonder door het bestuderen van populaties met een hoog risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer. "Sommige mensen zo jong als 25 jaar kunnen subtiele geheugenstoornissen ervaren die worden gekenmerkt door overactivering van de hippocampus. We willen evalueren in hoeverre de sportpraktijk kan helpen om deze vroege tekorten, die voorlopers van de ziekte van Alzheimer zijn, te compenseren".