Nederlands zorgstelsel wordt onbetaalbaar: focus op preventie is de oplossing

Om het huidige zorgstelsel betaalbaar, toegankelijk en van goede kwaliteit te laten blijven, moet er worden gestopt met behandelingen die niet werken en meer aandacht komen voor preventie, stellen de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Zorginstituut Nederland in een actieplan, gericht aan minister van Ark voor Medische Zorg.

Het Nederlandse zorgstelsel behoort tot de beste ter wereld, maar volgens de twee instanties is de situatie kritiek. De vergrijzing neemt toe en ondertussen stijgt ook het aantal chronisch zieken, waardoor de vraag naar medisch specialistische zorg, geneesmiddelen, verpleging en verzorging groeit. Als er niet wordt ingegrepen verdubbelen de zorguitgaven de komende 20 jaar naar meer dan 200 miljard euro per jaar. 

Zorgkosten straks niet meer te dragen

In 2019 werd ruim 106 miljard euro uitgegeven aan zorg, zo’n 13 procent van ons bruto binnenlands product. Het grootste deel daarvan gaat naar de Zorgverzekeringswet, waaronder de basisverzekering valt. De NZa en Zorginstituut Nederland voorspellen dat, als er niet fundamenteel iets verandert, straks een kwart van alle Nederlanders in de zorg zal werken. De kosten hiervoor zal ons land simpelweg niet kunnen dragen. 

Schrap zorg die niet bewezen effectief is

Sjaak Wijma en Marian Kaljouw van Zorginstituut Nederland stellen dat het niet juist is dat er met publiek geld betaald wordt voor zorg die niet-effectief is of zelfs onnodig. Zorginstituut Nederland en de NZa gaan dan ook ‘alle mogelijke instrumenten inzetten’ om ervoor te zorgen dat bestaande zorg waarvan de effectiviteit niet bewezen is, uit het basispakket wordt geschrapt. Er moet volgens de instanties een punt komen achter de vrijblijvendheid die heerst in de zorg en die uitgaat van de gedachte dat alles wat kan, vergoed moet worden.

Beloon de uitkomst in plaats van de behandeling

Ook het beloningssysteem onder zorgverleners moet op de schop, volgens de NZa en Zorginstituut Nederland. Op dit moment worden zorgverleners nog beloond per behandeling, wat tot perverse prikkels kan leiden. In een aangepast zorgstelsel is het individu het uitgangspunt en wordt de zorg betaald op basis van uitkomsten. Zorg moet daadwerkelijk bijdragen aan iemands kwaliteit van leven. Dit betekent volgens Zorginstituut Nederland en de NZa ook dat er een besef moet komen dat dat er geen automatisch recht bestaat op álle gewenste zorg. 

Zet vol in op preventie

In het actieplan staat ook dat er versneld moet worden ingezet op preventie om de toenemende zorgvraag te temperen. Er zou volgens de instanties veel meer geld en aandacht moeten gaan naar het belang van een gezonde leefstijl en een goede mentale gezondheid. Preventie zou onderdeel van het verdienmodel van verzekeraars moeten worden, zodat de zorgkosten omlaaggaan en de druk op ons huidige zorgstelsel afneemt. 

Preventie in de collectieve zorgverzering

Steeds meer zorgverzekeraars gaan een partnership aan met SmartVitaal om een gezonde leefstijl te bevorderen onder hun collectieve verzekerden. SmartVitaal biedt deze zorgverzekeraars een slimme oplossing om hun verzekerden een gezondheidstest met een persoonlijk leefstijl- en hartrisicoscore aan te bieden, zonder dat zij als verzekeraar op ongeoorloofde wijze inzicht krijgen in de gezondheidsrisico's van deze individuen. Op het platform van SmartVitaal kunnen zorgverzekeraars bovendien hun eigen zorg- en healthaanbod, inclusief verzekerde zorg en preventie-activiteiten, aanbieden aan hun verzekerden. Suzanne van Pelt, CEO van SmartVitaal: "SmartVitaal is in rap tempo uitgegroeid tot dé preventiepartner van collectieve zorgverzekeraars. We werken al samen met CZ, Zilveren Kruis, ASR en VGZ. Een mooie ontwikkeling, voor een gezonder Nederland."