Karin Proper: "Gezondheid van werkenden is ook een verantwoordelijkheid van werkgevers"
Met haar benoeming tot bijzonder hoogleraar Arbeid, Gezondheidsbevordering en Beleid aan Amsterdam UMC Universitair Medisch Centrum, wil Karin Proper meer aandacht voor preventie en het bevorderen van de gezondheid van werkenden.
Proper werkt bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). In haar wetenschappelijke carrière richt ze zich met name op het voorkomen van gezondheidsproblemen bij werkenden. “Laat ik met het positieve beginnen”, zegt Proper in een interview met het RIVM, “voor een aantal beroepen en sectoren zijn de arbeidsomstandigheden de afgelopen decennia verbeterd. Maar de maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de technologische vooruitgang en de 24-uurs economie, zorgen voor extra gezondheidsrisico’s. Bovendien zien we behoorlijke gezondheidsverschillen tussen werkenden met een lage en hoge sociaal economische positie. Uit een onderzoek van ons zagen we dat zowel zwaar lichamelijk en psychisch werk, als leefstijl deze gezondheidsverschillen voor een deel verklaren. Dat vormen dus aanknopingspunten voor een verbetering van de gezondheid.”
De gezondheid van werkenden bevorderen
Proper noemt als voorbeeld werknemers in distributiecentra van bedrijven waar we met z’n allen steeds vaker online aankopen doen. “Wat we voor tien uur 's avonds bestellen, moet kennelijk de volgende dag in huis zijn. Dat impliceert nachtwerk. Uit ons onderzoek blijkt dat nachtwerk en onregelmatige werktijden zorgen voor een verstoord slaapritme en een groter risico op griepachtige klachten. Bovendien vonden we dat de slechtere slaapkwaliteit van nachtwerkers dertig procent van de griepachtige episoden verklaart. Ook is aangetoond dat nachtwerk het risico op gezondheidsklachten zoals hart- en vaatziekten en diabetes type 2 vergroot. Ook hier speelt leefstijl een belangrijke rol. Dit moet ons toch aan het denken zetten of nachtwerk altijd nodig is. Indien daadwerkelijk nodig, zou je kunnen inspelen op de leefstijl om de nadelige gezondheidseffecten van nachtwerk te verminderen.”
Inzetten op gezondheid is werk voor iedereen
Propers vader kreeg als kleine ondernemer op zijn 53ste een longembolie en een jaar later een hartaanval. Hij balanceerde op het randje van de dood. Zijn leefstijl was niet al te best, hij rookte veel en is was iets te zwaar. Hij was wel lid van de tennisclub, maar werk ging op een of andere manier altijd voor een potje tennis. Zijn werk leverde de nodige stress. Nu geniet hij in relatieve gezondheid van zijn pensioen, maar voor de Proper was het een extra motivatie om zich op preventie en een gezonde leefstijl te gaan richten: “Inzetten op gezondheid is werk voor iedereen. Het staat buiten kijf dat de werkende er belang bij heeft dat hij of zij aan het werk blijft en de primaire verantwoordelijkheid voor zijn of haar eigen gezondheid draagt. Maar naast gedrag, wordt gezondheid door contextuele factoren bepaald, zoals de werkomstandigheden. Daarom ligt de verantwoordelijkheid ook bij de werkgever, overheid, bedrijfsartsen, andere zorgverleners en wetenschappers. En om de sociale ongelijkheid niet te vergroten, is extra aandacht voor groepen die verhoogde risico’s hebben, gerechtvaardigd.”
Corona
Door de coronapandemie is nogal plots een heel andere manier van werken ontstaan. Veel mensen werken al maanden thuis in plaats van op kantoor. Proper vindt aandacht voor deze verandering belangrijk, omdat het gevolgen kan hebben voor de leefstijl, fysieke en mentale gezondheid van werknemers.
Samenhang tussen arbeidsomstandigheden en leefstijl
Leefstijl en arbeidsomstandigheden hebben elk afzonderlijk een effect op de gezondheid, maar daarnaast moeten we volgens Proper aandacht hebben voor de interactie tussen de leefstijl van de werkende en zijn of haar werkcontext: “Hoe hangen arbeidsomstandigheden en leefstijl samen, hoe beïnvloeden ze elkaar en wat zijn daarvan de effecten op gezondheid? Deze interactie staat centraal in mijn leerstoel”.
Gerelateerde artikelen
